پی وی سی ( PVC) چیست؟
لوله pvc – پلی وینیل کلراید (PVC) عبارت پی وی سی و وینیل بطور رایج نه تنها با مرجع پلیمر بلکه برای همه موادی که پلی وینیل کلراید یک سازنده آنست استفاده میشود. پلی وینیل کلراید پلاستیکی با موارد استفاده نامحدود است ودر شرایط حاضر یکی از ارزشمندترین محصولات صنعت پتروشیمی است .بطور عمومی بیشتر از ۵۰% از پی وی سی درحال ساخت بشر در ساختمان سازی استفاده میشود .زیرا پی وی سی ارزان بوده وبه سادگی سر هم بندی میشود. در سالهای اخیر پی وی سی (PVC) جایگزین مواد ساختمان سازی سنتی نظیر چوب سیمان و سفال در بسیاری از مناطق کشور شده است با وجود ظهور یک ماده ایده ال در ساختمان سازی همچنان نگرانی در رابطه با هزینه پی وی سی برای محیط زیست طبیعی و سلامتی انسان وجود دارد.
لوله pvc
موارد استفاده از لوله PVC
موارد استفاده فراوانی برای پی وی سی (PVC) شامل وینیل سایدینگ، علامت مغناطیسی کارت ها، برش عمودی پنجره ها، صفحات گرامافون که منبع اسم گذاری برای صفحات وینیل، لوله، لوله کشی، کانال و لوازم نصب کردنی، کیفهای ارزان قیمت، پنجرههای تاریک( بدون دید) ودر شکل نرم آن برای لباس، اثاثه یا لوازم داخلی نظیر پرده، کف سازی و ساختن سقف، پوسته کابلهای الکتریکی، توپهای بازی سبک وزن وجود دارد. همچنین ماده ایست که اغلب برای لوله کشی آب و فاضلاب بعلت ارزان بودن طبیعی و انعطافپذیر بودن استفاده میشود. پی وی سی(PVC) پلاستیکی سخت است که بهوسیله اضافه کردن روان کنندهها نرم و انعطافپذیر میشود بیشترین مورد استفاده آن فتالیت است .
پیش از قرن بیستم شیمیدان روسی ایوان استرا میسلنسکی و فریتز کلیت از کمپانی گریشم الکترون شیمی آلمان هردو تلاش کردند تا پی وی سی (PVC) را در محصولات تجاری به کار گیرند اما مشکلات در فرایند ,سختی و گاهی شکنندگی پلیمر تلاشهای آنها را بی نتیجه میگذاشت. در سال ۱۹۲۶ والدو سیمون از بی اف گودریچ روشی برای نرم کردن پی وی سی بهوسیله مخلوط کزدن آن با افزودنیهای گوناگون گسترش داد. نتیجه مادهای انعطافپذیر بود که به سادگی در فرایندها شرکت میکرد وبزودی در استفادههای تجاری شایع شد. مونومر وینیل کلرید در اواخر ۱۹۶۰دکتر جان گریچ ودکتر موریس جانسون اولین کسانی بودند که به وضوح سرطان زایی مونومر وینیل کلراید برای انسان را شناسایی کردند زمانیکه بر روی کارگران دایره پلیمریزاسیون وینیل کلراید در بی اف گود ریچ آزمایش کردند .
اعتقاد بر اینست که بیشتر محصولات وینیلی زمانیکه بطور صحیح مصرف شوند عموماً بی ضررند هر چند تعدادی از افزودنیها و نرم کنندهها از محصول وینیلی میتوانند نشت کنند حتی با وجود اینکه پی وی سی (PVC) اسباب بازیهای نرم به منظور نوزادان برای سالها ساخته شده است این نگرانی وجود دارد که این افزودنیها از اسباب بازیهای نرم به دهان کودکانی که آنرا به دهان میبرند نشت کند. محصولات پی وی سی زمانیکه میسوزند یا دفن میشوند میتوانند مضرانه نفوذ کنند. در ژانویه ۲۰۰۳ اتحادیه اروپا یک تحریم برای ۶ نوع فتالیت نرم کننده در اسباب بازیها قرار داد. در سال ۲۰۰۶ کمیسیون امنیتی محصولات مصرفی آمریکا عریضه برای تحریم مشابه در ایالات متحده را انکار کرد. با وجود این در آمریکا بیشتر کمپانیها به طور اختیاری اسباب بازیهای پی وی سی (PVC)را برای نوزادان متوقف کردند.
pvc چیست؟
پی وی سی پلیمری متشکل از 43 درصد هیدرو کربن و 57 درصد کلر است و از پلیمریزاسیون مونومر وینیل کلراید حاصل می شود، این مونومر از کلر دار شدن مستقیم اتیلن، با استفاده از کاتالیزور و سپس پیرولیز اتیلن دی کلرید حاصل در واحد شکست گرمایی خوراک بر پایه نفت یا هیدروکربن های گاز طبیعی نظیر اتان، پروپان یا بوتان بدست می آید. لوله های U-PVC (یو پی وی سی) از طریق فرآیند فشاری و دمایی پودر خام PVC تولید می گردد. دو فرآیند اصلی که در تولید لولهPVC استفاده میشود، عبارتند از اکستروژن برای تولید محصولات پیوسته نظیر لوله PVC، و قالبگیری برای محصولات مجزا نظیر اتصالات. اکسترودر به عنوان قلب فرآیند تولید لوله PVC دارای یک سیلندر با المنتهای حرارتی قابل کنترل است که در آن مارپیچ های دقیقی می چرخند.
مواد اولیه برای لوله های PVC
پلی وینیل کلراید با فرمول شیمیایی (C2H3Cl)n ماده تشکیل دهنده پی وی سی است. این ماده پس از فرایند پلیمریزاسیون ماده دیگری به نام مونومر وینیل کلرید ایجاد میشود. از حلالهای PVC میتوان به تترا هیدرو فوران (THF) و دی متیل فرمامید (DMF) اشاره کرد. شایان ذکر است که نقطه ذوب این ماده بین 100 تا 250 درجه سانتیگراد است.
پلی وینیل کلراید بلورینگی بالایی ندارد و همین امر آن را محکم و سفت میکند. این امر باعث شده است که استفاده از لولههای پی وی سی در لولهها و اتصالات ساختمانی در بین شرکتهای جهانی بسیار محبوب باشد. این ماده به نور و گرما نیز تا حدودی حساس است و کلرید هیدروژن از آن خارج میشود. پی وی سی در واقع یک پلاستیک سخت است که با افزودن روانکنندهها نرم و انعطافپذیر میشود.
لوله pvc
انواع لوله های PVC
اگرچه انواع مختلف لولههای پی وی سی دارای ویژگیهای مشابهی از جمله دوام بالا، ایمنی و پایداری هستند، اما تفاوتهای اساسی نیز دارند. هر کدام از این محصولات مزایای خاص خود را دارند و برای کاربردهای خاص توصیه میشوند. شایان ذکر است که انواع جدیدی از این لولهها همچنان در کارخانههای دنیا تولید میشود.
- لوله U-PVC
- لوله C-PVC
- لوله O-PVC
- لوله PVC-Hi
- لوله M-PVC
- لوله P-PVC
- لوله پی وی سی معمولی (فشار ضعیف)
- لوله پی وی سی نیمه قوی
- لوله پی وی سی فشار قوی
پی وی سی پلاستیک نشده (PVC-U)
محصول (Unplasticized Polyvinyl Chloride) یکی از انواع لولههای پی وی سی میباشد که در ساختار خود نرم کننده ندارد. نرم کننده باعث افزایش انعطاف پذیری، کاهش ویسکوزیته و همچنین اصطکاک میشود. به همین دلیل این دسته از لولهها مانند لولههای MPVC دارای سختی بالایی هستند (لولههای سخت بدون نرم کننده).
UPVC معمولاً برای موارد زیر استفاده میشود:
- لوله و اتصالات
- انتقال آب آشامیدنی و فاضلاب
- سایر کاربردهای صنعتی مانند زهکشی
استفاده از لولههای یو پی وی سی مزایای زیادی دارد که از جمله آنها میتوان به ارزان بودن، نصب آسان، عملکرد مکانیکی بالا، مقاومت شیمیایی استثنایی و همچنین مقاومت بالا در برابر اشعه ماورای بنفش اشاره کرد. به همین دلیل است که سازندگان اغلب از این ماده در اشکال مختلف تولید و حتی به عنوان لولههای برق استفاده میکنند.
پی وی سی کلردار (C-PVC)
لوله CPVC در ساختار خود کلر بیشتری دارد و از کلر شدن رزین PVC ساخته میشود. این امر منجر به افزایش مقاومت شیمیایی این لولهها میشود. مواد افزودنی زیادی مانند رنگ، روان کننده، تثبیت کننده و اصلاح کننده در ساختار لولههای CPVC وجود دارد. همچنین لوله C-PVC مقاومت حرارتی بسیار بالایی دارد و در برابر خوردگی مقاومت بیشتری دارد (لولههای مناسب برای انتقال مایعات داغ) به طور کلی، این لولهها گزینهای منطقیتر برای انتقال آب با دمای بالاتر و همچنین انتقال مایعات صنعتی هستند.
یکی از معایب اکثر لولههای پلاستیکی این است که اجازه میدهند اکسیژن از دیوارههای آنها عبور کند و این منجر به افزایش خوردگی در تجهیزات فلزی متصل به شبکه لولههای پلاستیکی میشود. اما CPVC یک مانع قوی در برابر عبور اکسیژن است. یکی دیگر از مزیتهای مهم لولههای CPVC عدم گسترش آتش در هنگام آتش سوزی است و آسیب و تغییر شکل در ناحیه سوخته در مقایسه با سایر انواع پلاستیک بسیار کمتر است.
حد تحمل فشار و تنشهای کششی نیز در لولههای CPVC نسبت به لولههای PVC، PP، PEX و PB بالاتر است. برای مثال در جایی که طبق شرایط طرح ضخامت جدارهی لوله P.P باید ۴/۳ میلیمتر باشد. لولة CPVC با ضخامت ۹/۱ میلیمتر جوابگو است. ضریب هدایت حرارتی در لولههای CPVC و PVC در مقایسه با لولههای PP، PEX و PB پایینتر است و به همین علت احتمال دفرمه شدن (deformation) این لولهها در اثر حرارت در مقایسه با دیگر لولههای نامبرده پایینتر است.
لوله PVC با جهتگیری مولکولی (لوله O-PVC)
این لولهها نسبت به سایر لولههای پی وی سی سبکتر بوده و دارای ساختار آرایش یافته هستند و شرکتهای مختلف با تغییر ساختار غیر متبلور لوله یو پی وی سی ترکیبی لایهلایه را به وجود میآورند که اغلب برای لولهها و اتصالات فشار قوی، سیستمهای فاضلاب در زمینهای ناپایدار و شبکه پمپاژ فاضلاب به کار گرفته میشود. این لوله بسیار انعطافپذیری است و مقاومت بسیار بیشتری در برابر خوردگی دارد. (لولههای مقاوم در برابر خراش و ترک).
لوله (PVC-Hi)
لوله پی وی سی ایمپکت محصول جدیدی محسوب میشود که با استفاده از مواد شیمیایی مختلف در ساختار PVC-U ساخته شده است. ترکیب پلی کربنات با مواد لوله قدیمی مقاومت بسیار بیشتری در برابر گرما یا فشار ایجاد میکند. لوله PVC-Hi در مواردی استفاده میشود که PVC استاندارد نمیتواند فشار یا دمای شدید را تحمل کند.
لوله M-PVC
به لطف اصلاح کننده در ساختار خود، این لوله ها مقاومت بالایی در برابر ضربه نشان می دهند. ضخامت لوله MPVC کمتر از لوله UPVC (لوله های صلب و مقاوم) است.
لوله P-PVC
اگر مقدار زیادی نرم کننده در لولههای پی وی سی استفاده شود به آن P-PVC میگویند. این لوله نسبت به بقیه (لولههای بسیار انعطافپذیر) انعطافپذیرتر و نرمتر است.
لوله پی وی سی معمولی (فشار ضعیف)
این لولهها اغلب به عنوان ناودانی در ساختمانها استفاده میشوند و در رنگهای آبی و خاکستری موجود میباشند. به دلیل مقاومت خوب و وزن سبک این لولهها در سیستمهای انتقال آب نیز کاربرد دارند.
لوله پی وی سی نیمه سخت
یکی از پرکاربردترین لولههای پی وی سی لوله پی وی سی نیمه سخت میباشد. زیرا از این لوله میتوان برای مصارف مختلفی از جمله تهویه، ناودان، زهکشی ساختمان و… استفاده کرد.
لوله پی وی سی فشار قوی
با توجه به قابلیت تحمل فشار بالایی که این لولهها دارند، میتوان از آنها هم در سیستمهای فاضلاب و انتقال مواد اسیدی و قلیایی و هم در روکشها و محافظ کابلهای برق استفاده کرد. این لولهها اغلب در رنگ خاکستری روشن تولید و به فروش میرسند.
لوله pvc
کاربرد لوله PVC
امروزه از لولههای پی وی سی در بسیاری از صنایع استفاده میشود. در واقع لولههای پیویسی به دلیل مزیتهایی که دارند جای همه لولههای دیگر را گرفتهاند و در موارد زیادی مورد استفاده قرار میگیرند. از جمله کاربردهای لوله پی وی سی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- انتقال آب برای مصارف شهری
- شبکههای کشاورزی) – لوله کشی آبیاری کشاورزی تحت فشار و بدون فشار(
- مصارف صنعتی
- انتقال انواع مواد شیمیایی و املاح
- زهکشی
- پوشش کابلهای برق و مخابرات در برابر آسیبها
- سیستم فاضلاب شهری و ساختمانی
- سیستم آبرسانی ساختمان
- سیستم هواکشی ساختمان
- سیستم تخلیه آب باران و ناودانی
مهم ترین ویژگی و مزایای لوله های برق PVC
این لولهها به دلیل قیمت مناسب و نصب آسان در صنایع ساختمانی و بهداشتی کاربرد فراوانی دارند و با توجه به وزن سبکی و دوام و طول عمر بالایی که دارند قیمت لوله پی وی سی برای مصارف مختلف نسبت به سایر لولهها کمتر است. از جمله ویژگیهای مهم این لولهها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت در برابر مواد شیمیایی: لولههای برق PVC مقاومت بسیار بالایی در برابر اسیدها، بازها، محلولهای آبی، روغنهای معدنی، فلوراید، الکلها و چربیها دارند.
- مقاومت در برابر خوردگی نسبت به سایر لوله ها: این لولهها در برابر مایعات و خوردگی داخلی و خارجی مقاومت بسیار بالایی از خود نشان میدهند. به همین دلیل میتوان از آنها در هر مکانی استفاده کرد.
- نصب سریع و آسان: اتصال و نصب لولههای برق PVC بسیار آسان است و برای اتصال آنها کافی است از چسبهای PVC استفاده کنید.
- انعطاف پذیری بالا: این لولهها بسیار منعطف هستند و در هر مکانی قابل استفاده هستند.
- طول عمر بالا: به دلیل وجود آلیاژهای بسیار مرغوب در ساخت لولههای پی وی سی، عمر بسیار بالایی دارند و حداقل تا 50 سال عمر میکنند.
- وزن سبک و حمل و نقل آسان: یک پلاستیک کم کربن است، به این معنی که برای تولید به انرژی و منابع کمتری نیاز دارد. به همین ترتیب از آنجایی که این محصول بسیار سبک است، انرژی کمتری برای حمل و نقل آن مصرف میشود. از طرفی لولههای پی وی سی معمولاً 100% قابل بازیافت هستند.
- ایمنی: این لولهها یکی از ایمنترین راهها برای انتقال آب آشامیدنی هستند. از آنجایی که PVC مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد، رشد باکتریها روی آن دشوارتر است و آن را به محصولی ارزشمند برای استفاده به عنوان لوله کشی تبدیل میکند.
- سازگاری بیشتر با محیط زیست PVC و قابلیت بازیافت: لوله پی وی سی را میتوان تا هفت بار بدون از دست دادن خواص خود بازیافت کرد. استفاده از PVC به حفاظت از منابع طبیعی کمک میکند – به ازای هر کیلوگرم PVC بازیافت شده، 2 کیلوگرم CO2 ذخیره میشود.
- اتصالات متنوع برای آب بند کردن
- دوام و استحکام در برابر ضربه
- مقاوم در برابر شعله آتش و آتش سوزی
- سرعت بالا در انتقال سیال
- دارا بودن کمترین ضریب انبساط نسبت به سایر لوله های پلیمری دیگر
- بالا بودن ضریب جریان و ثابت ماندن
- مناسب برای مناطق زلزله خیز و نشستپذیر
لوله pvc
معایب لوله های پی وی سی
تنها عیب لولههای پی وی سی این است که در دمای بسیار پایین آسیبپذیر بوده و احتمال شکستگی آن بسیار زیاد است. البته برای رفع این مشکل میتوانید از لولههایی با ضخامت زیاد استفاده کنید یا آنها را در عمق کمتری قرار دهید.
نحوه اتصال لوله های پی وی سی
اغلب لولههای پی وی سی را با چسب مخصوص به اتصالات مورد نظر متصل میکنند که بر اساس نوع لوله و ضخامت آن انتخاب میشود. روش دیگر اتصال حرارت دادن لوله و در نتیجه نرم شدن آن میباشد که یکی از مهمترین اتصالات لوله پلیکا را میتوان اتصال زانویی و چند راهی، اتصال سه راه دریچه بازدید، اتصال سیفون شتر گلویی را نام برد.
اصطلاحات مورد استفاده در استانداردهای لوله PVC
- اندازه اسمی DN/OD: قطر خارجی لوله
- اندازه اسمی DN/ID: قطر داخلی لوله
- قطر خارجی اسمی (dn): قطر خارجی مشخص اختصاص داده شده به ON/OD
- قطر خارجی (de): مقدار اندازه گیری شده قطر خارجی در هر نقطه از سراسر سطح مقطع لوله
- میانگین قطر خارجی (dem): مقدار اندازه گیری شده محیط بیرونی یک لوله در هر سطح مقطع تقسی بر عدد π
- دو پهنی: اختلاف بین حداقل و حداکثر قطر خارجی اندازه گیری شده در یک سطح مقطع
- رواداری: میزان تغییرات مجاز از یک کمیت که بین مینیمم و ماکزیمم معرفی میشود.
- ضخامت دیواره اسمی (en): حداقل ضخامت دیواره مجاز در هر نقطه
- ضخامت دیواره (e): مقدار اندازه گیری شده ضخامت دیواره
- سری لوله (S): عددی برای معرفی لولهپ
- فشار اسمی (PN): معرفی عددی یک جزء از سیستم لوله کشی با توجه به خواص مکانیکی آن که به عنوان مرجه استفاده میشود.
- طول لوله: به طول اسمی لوله گفته میشود که شامل عمق بخشهای مادگی نمیشود.
لوله pvc
قیمت لوله PVC
قیمت لوله PVC بر اساس فاکتورهایی مانند نوع لوله، ضخامت لایهها و قطر کلی لوله محاسبه میشود. به همین دلیل میتوان انتظار داشت که یک لوله سایز بزرگ اغلب قیمت بالاتری داشته باشد. البته قیمت مناسب لولههای پی وی سی باعث شده تا استفاده از آنها در ساختمانهای اداری، مسکونی، تجاری و صنعتی بسیار مقرون به صرفه باشد. از آنجایی که موضوع قیمت عامل مهمی در انتخاب گزینههای قابلاستفاده در ساخت و ساز است، هرگونه تصمیم گیری در مورد آنها باید با اطلاعات کافی صورت گیرد.
خرید لوله PVC
خرید هر محصول برای یک پروژه ساختمانی همیشه باید بر اساس موقعیت مکانی و بودجه موجود انجام شود. با توجه به ویژگیها و مزایای بسیار بالای لولههای PVC، شرکتهای زیادی این لوله را تولید و به بازار عرضه میکنند. شرکت بنیاد برق یکی از معروفترین تولیدکنندگان لوله و اتصالات PVC در ایران میباشد که فرایند تولید محصولات خود را کاملاً زیر نظر متخصصین این حوزه و با بالاترین کیفیت ممکن انجام میدهد. اگر به دنبال خرید و استفاده از انواع لولههای PVC در ساختمان خود هستید، این فرصت را دارید که با مشاوران بنیاد برق تماس گرفته و راهنماییهای لازم را در این زمینه دریافت کنید.